187. Θεοί για κάθε στιγμή της ζωής

Πέρα από τις επιτόπιες προσευχές και τα ταξίματα των πιστών στα ειδώλια, τα αγάλματα ή τις εικόνες των θεών, για να πετύχουν τη βοήθεια και την ενεργό συμπαράστασή τους, να εισακουστούν και να υλοποιηθούν οι παρακλήσεις και οι δεήσεις τους, συνηθισμένο φαινόμενο είναι, σε χαλεπούς, ιδίως, καιρούς, οι λιτανείες, δημόσιες, δηλαδή, περιφορές των ειδωλίων ή των εικόνων με τη συνοδεία λατρευτικών ύμνων και ικετευτικών προσευχών.   Είναι σημαντικό πλεονέκτημα το να ‘χεις με το μέρος σου τους θεούς σε μια δύσκολη φάση της ζωής σου.

Η μονομαχία Αχιλλέα - Μέμνονα, από τον Τρωικό πόλεμο. Η θεά Αθηνά βοηθά τον Αχιλλέα

«Ανταποδοτικά τέλη», οι θεοί χαρίζουν την ευτυχία στους ανθρώπους και αυτοί τους το ανταποδίδουν με ευγνωμοσύνη και πολλές τιμές. Η κάθε θρησκεία πιστεύει ότι οι θεοί της είναι πανίσχυροι και μπορούνε να κάνουνε οτιδήποτε, για να βοηθήσουν τους πιστούς σ’ αυτούς και να δώσουνε λύσεις σ’ όσα τους βασανίζουνε.

Σε καιρό ευημερίας, οι πολίτες προσέφεραν πλουσιοπάροχες και μεγαλόπρεπες θυσίες προς τους θεούς. Αυτές τις θυσίες εάν θυμούνται, οι θεοί θα δείξουν την ευγνωμοσύνη τους προς τους πιστούς και θα τους σώζουν από μεγάλους κινδύνους, όπως στην περίπτωση της Θήβας (και στην περίπτωση της πολιορκίας των «Επτά επί Θήβας»  του Αισχύλου και επί Σφίγγας άλλοτε και στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή) ή θα τους βοηθούν σε δυσκολίες (π.χ. αναχώρηση των Αχαιών από Αυλίδα) και στην επίτευξη ενός πολύμοχθου στόχου όπως π.χ. στον Τρωικό πόλεμο («Ιλιάδα» Ομήρου) η άλωση της Τροίας ή η επιστροφή στην πατρίδα ( « Οδύσσεια »  Ομήρου). 
Στον αντίποδα, κάθε φορά που μια κοινωνία ή ένας άνθρωπος κακοπαθαίνει, η λατρεία των θεών εξασθενίζει. Διπλό είναι, λοιπόν, το «κακό» για τους θεούς, όταν μια πολιτεία υποδουλωθεί. Και ο καταχτητής ανατρέπει την πατροπαράδοτη θρησκεία, επιβάλλοντας τη δική του. Και οι πιστοί της δεν έχουν πια τα μέσα να ασκήσουν τα λατρευτικά τους καθήκοντα, εφόσον είναι πια υποτελείς σε ξένους και άποροι. Υπό αυτές τις συνθήκες, βαθμιαία, η λατρεία των θεών στους υπόδουλους ατονεί και χάνεται…