10.  "Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών, των Τεχνών και των Επαγγελμάτων"

Το β' μισό του 18ου αιώνα, στη Γαλλία, ενώ ο Διαφωτισμός εξαπλώνεται παντού ο Denis Diderot (05/10/1713 - 31/07/1784) αναλαμβάνει και φέρνει σε πέρας ένα πολύτομο έργο, όπου θα προβάλλονταν όλες οι επιστημονικές ανακαλύψεις και οι νέες προοδευτικές ιδέες της εποχής. 

Παρά τις διώξεις από το Κράτος, ο Diderot  και οι συνεργάτες του (D' Alembert, Jaucourt, Voltaire, Marmontel, Quesnay, Turgot, Holbach, Helvetius, Rousseau, Morellet, Condillac, Daubenton, Montesquieu κ.α.) θα προσπαθήσουν να παρουσιάσουν πόσο σημαντικές για το άτομο και την κοινωνία είναι οι ιδέες της ανεξιθρησκίας, της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της αποδέσμευσης του κάθε ανθρώπου από ξεπερασμένες δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις και αυθεντίες.

 Σχετικά με το σκοπό της "Εγκυκλοπαίδειας" όπως ονομάστηκε το "Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών, των Τεχνών και των Επαγγελμάτων", η ίδια επί εικοσαετία (1751 - 1772) "ψυχή" της εκδόσεώς της, ο D. Diderot, τόνιζε, μεταξύ άλλων, ότι "θα αναπτύξει τις αρχές των πραγμάτων, θα σημειώσει τις σχέσεις τους, θα συμβάλει στο κύρος των ανθρώπινων γνώσεων".

Η συμβολή της "Εγκυκλοπαίδειας" στην παγκόσμια Ιστορία θεωρείται πολύ μεγάλη, γιατί, απηχώντας τις ιδέες του Γαλλικού Διαφωτισμού, "προλειαίνει" το έδαφος για την αστική Γαλλική επανάσταση, που, τα τέλη του 18ου αιώνα, επρόκειτο να ξεσπάσει μ' απρόβλεπτες μα σημαντικές, ως απεδείχθη, συνέπειες, παγκοσμίως. 

Πολύτιμες πληροφορίες ελήφθησαν από το βιβλίο του Π. Κονδύλη "Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός", ενώ το σκίτσο που συνοδεύει το παρόν λήμμα και συμβολίζει πόσο διεύρυνε το νου του ανθρώπου και τον έκανε  να φτάσει δυο αιώνες μετά έως το φεγγάρι η "Εγκυκλοπαίδεια" είναι χειροτέχνημα της κ. Δομνίκης Καράντζιου από την Κατερίνη, ειδικά για εμάς, και πολύ την ευχαριστούμε....