Β. 22. Από γιος «στιγµατισµένου» δεινός πολιτικοστρατιωτικός ηγέτης

Σηµαντική φυσιογνωµία της Αθηναϊκής  πολιτικής ζωής και δεινή  στρατιωτική  ιδιοφυία  ανεδείχθη,  κατά  το α’ µ ισό του 5 ου αιώνα π. Χ., ο Κίµωνας, ο οποίος ήταν γιος του Μιλτιάδη, του νικητή της µάχης  στο  Μαραθώνα εναντίον των Περσών, το 490 π. Χ..

Ο Κίµωνας, σύµφωνα µε τις ιστορικές πηγές  για τη ζωή και τη δράση  του  ( Πλούταρχος,  Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Νέπως κ. α. ), στην ιδιωτική του  ζωή,  ήταν πολύ γενναιόδωρος και πρόσφερε  σ’ όσους  είχαν  ανάγκη τη βοήθειά του, ηθική  και  υλική.  Σ’  ό,τι,  λοιπόν,  αφορά τη δηµ όσια ζωή, ο γιος του Μιλτιάδη έχει συνδέσει άρρηκτα την κατοπινή του φήµη µε νικηφόρες κατά των Περσών ναυτικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος.

Οι επιτυχίες του ισχυροποίησαν και  τον πρωταγωνιστικό  ρόλο της  Αθήνας,   της   πατρίδας   του Κίµωνα, όχι µόνον ανάµεσα στις πόλεις  της  1ης Αθηναϊκής ή ∆ηλιακής συµµαχίας (µετά  το  477  π. Χ.), αλλά και στον ελλαδικό χώρο γενικότερα.

Αφού, κατά µιαν εκδοχή, ξεπλήρωσε ένα βαρύτατο χρηµατικό πρόστιµο, που είχε, λόγω της παταγωδώς αποτυχηµένης επιχείρησης στις Κυκλάδες (489 π. Χ.), επιβάλλει στον πατέρα του η Αθήνα και εξαιτίας του οποίου ο « στιγµατισµένος» Μιλτιάδης είχε πεθάνει στη φυλακή, ο Κίµωνας εξέρχεται από το δεσµωτήριο, όπου εκρατείτο µαζύ µε τον πατέρα του, και συµµετέχει  καταρχάς  επιτυχώς  στη  ναυµαχία  της   Σαλαµίνας   (480 π. Χ.). Άλλοι  λένε  πως   µια   ετεροθαλής   αδελφή   του Κίµ ωνα, η Ελπινίκη, παντρεµένη µ ε τον  πάµπλουτο Αθηναίο Καλλία,  « ταχτοποίησε»  την  πληρωµή  του προστίµου, παρά τις αντιρρήσεις  του  αδελφού  της,  ώστε να µπορέσει αυτός ν’  αποφυλακιστεί  και  ν’  αναµιχθεί στην πολιτική. Η ηλικία του Κίµωνα το  480  π. Χ.  ήταν, ίσως, κάπου ανάµεσα στα 25  µε 30 χρόνια  και  η  χρονιά της  γέννησής  του  τίθεται  ανάµεσα στο  510  και  το  505  π. Χ..

 Κατόπιν, και ενώ ο Θεµιστοκλής προσπαθεί να « ξεγελάσει» τους Σπαρτιάτες και να χτιστούν τα Τείχη της Αθήνας, ο  Ξάνθιππος  δίδει  το  αθηναϊκό  « παρών»  στη ναυµαχία της Μυκάλης (479 π. Χ.) και ο Αριστείδης οργανώνει την 1 η Αθηναϊκή ( ∆ηλιακή) συµµαχία και τις πόλεις της,   ο  Κίµωνας  τίθεται επικεφαλής του   αθηναϊκού και ορισµένες φορές και πανελλήνιου στόλου κατά των Περσών στη Μεσόγειο και το  Αιγαίο,  συνεχίζοντας  ό, τι είχε αφήσει ηµιτελές ο Αριστείδης την  περίοδο 479  – 478  π. Χ..

Η πρώτη επιτυχία  του  Κίµωνα  ήταν  η  προσάρτηση της Σκύρου στο  αθηναϊκό  κράτος.  Επιστρέφοντας  από  το εν λόγω αιγαιοπελαγίτικο νησί στην Αθήνα (475 /4 π. Χ.), έφερε µαζύ του τα οστά του ιδρυτή της  Αθήνας  και θρυλικού νικητή του Μινώταυρου, του Θησέα, που ανακοίνωσε ότι βρήκε εκεί µετά  την  τραγική  δολοφονία  του  Αθηναίου  βασιλιά  από  το  Λυκοµήδη,   που   ήταν, σύµφωνα µε  µύθους, βασιλιάς στη Σκύρο. Αυτό ανέβασε πολύ ψηλά τη δηµοτικότητα του Κίµωνα και τρία χρόνια αργότερα   (472 /1  π. Χ.),    µε    τον    οστρακισµό   του Θεµιστοκλή, άρχισε η πολιτική του σταδιοδροµία την ανοδική της πορεία.

Πριν προχωρήσουµε , ας αναφερθεί ότι ο  γάµος  του Κίµωνα µε την κόρη του Ευρυπτόλεµου και εγγονή του Μεγακλή, που είχε οστρακιστεί το  486  π. Χ.,  Ισοδίκη, από το µεγάλο γένος των Αλκµεωνιδών,  απ’  το  οποίο  κατάγεται και ο σηµαντικότερος πολιτικός του αντίπαλος, Περικλής, έγινε αφορµή να σταµατήσει η διαµάχη που υπήρχε µεταξύ των δύο οικογενειών από  τα  χρόνια  Μιλτιάδη – Ξάνθιππου. Έτσι, και –  µε  τη  συµπαράσταση και της οικογένειας των Κηρύκων, στην οποία ξεχωριστή θέση είχε ο δαδούχος και, « λακκόπλουτος» κατά την παράδοση, που διασώζει ο Πλούταρχος στο βίο του Αριστείδη, άντρας της αδελφής του, Ελπινίκης, ο Καλλίας – ο Κίµων σύντοµα έγινε επικεφαλής της αριστοκρατικής παράταξης. Βέβαια, οι πηγές –  αφού  αναφέρουν  πως πένθησε πολύ το θάνατο της Ισοδίκης – δείχνουν ένα άλλο πρόσωπο του Κίµωνα, αυτό του  «γυναικοκατακτητή», καθώς αναφέρονται ερωτικές του σχέσεις µε µια  γυναίκα από την Κλειτορία, που ήταν µ άλλον και  µάνα  των  γιων του, µ ε την ετεροθαλή αδελφή του, Ελπινίκη, και µε κάποιαν Αστερία απ’  τη  Σαλαµίνα  και  µε  κάποια Μνήστρα.

Σ’ ό, τι σχετίζεται µε τη στρατιωτική του δράση, διώχνει, λοιπόν, έκτοτε, ο Κίµωνας, µέσα σε µ ια δεκαετία περίπου, τους Πέρσες από τη Θράκη, τη Χαλκιδική και αρκετές περιοχές της Μικράς Ασίας και της Ιωνίας. Η µεγαλύτερη ναυτική επιτυχία του Κίµωνα ήταν η νικηφόρα ναυµαχία  του Ευρυµ έδοντα ποταµού (467  π. Χ.), ενώ όλη την περίοδο 475 – 465 π. Χ., τον  βρίσκουµε να επιβάλλει την  Αθηναϊκή κυριαρχία  σε διάφορες νησιωτικές περιοχές  ( Κάρυστος Εύβοιας, Νάξος, Θάσος).

Το νότιο τείχος, εξάλλου,  της  Ακρόπολης  των Αθηνών, αξίζει να σηµειωθεί, οικοδοµήθηκε την εποχή της ισχύος του Κίµωνα, ιδίως µ ετά τη νίκη στον Ευρυµέδοντα. Γι’ αυτό, και έφερε την ονοµασία «Κιµώνειο». Για την κατασκευή του, µάλιστα, απαιτήθηκε να διευρυνθεί η επιφάνεια του βράχου της Ακρόπολης στο νότιο τµήµα της µ ε την κατασκευή τεχνητού ανδήρου.

 Τα χρόνια εκείνα, σύµφωνα µε τον Πλούταρχο, έγινε και η θεµελίωση των Μακρών  Τειχών,  έργο  τεχνικά επίπονο και χρονοβόρο, λόγω του ελώδους  εδάφους,  που, για να καταστεί σταθερό, χρειάστηκαν επιχωµατώσεις από χαλίκι και µεγάλες πέτρες (465 π. Χ.).

Στα χρόνια ( έως το 461 π. Χ.) της παντοδυναµίας, εξάλλου,  του  Κίµωνα  και της ηγεσίας του στο κόµµα των ολιγαρχικών, εντάσσονται από τους αρχαιολόγους επίσης: η κατασκευή του  Θησείου  για την τοποθέτηση των  οστών  του  Θησέα,  η  κατασκευή της Θόλου, για  τους  πρυτάνεις,  η  οικοδόµηση  της Ποικίλης Στοάς στην αθηναϊκή αγορά, η δεντροφύτευση της αγοράς και η ανάθεση της ανοικοδόµησης του Τελεστηρίου στην Ελευσίνα.

Το 464 π. Χ., όµως, καθώς η περιοχή της Σπάρτης γνωρίζει σεισµική έξαρση και ξεσπά και επανάσταση των ειλώτων, ηγείται εκστρατευτικού σώµατος που έφυγε από  την Αθήνα και πήγε να βοηθήσει τους Σπαρτιάτες, προς τους οποίους διέκειτο φιλικά, αλλά αυτοί, βλέποντας το στρατό του, τον έδιωξαν. Το « άστρο»  του  πια  όδευε  προς τη δύση του και ο Κίµ ωνας, µετά την επιστροφή του στην Αθήνα, αφού το 463 π. Χ. « αποκρούει» µιαν κατηγορία του Περικλή για κακοδιοίκηση της Θράκης, τελικά δεν  αποφεύγει τον οστρακισµό κι αυτός, επειδή, τάχα, οι Σπαρτιάτες δεν δέχτηκαν τη βοήθεια  των  Αθηναίων  και τους είχαν προσβάλει διώχνοντάς τους. Ήταν το 462/1 π. Χ..

 Το 451 π. Χ., όµως, ενώ ήδη ο σηµαντικότερος πολιτικός του αντίπαλος Περικλής ήταν παντοδύναµος στο εσωτερικό της Αθήνας, ο Κίµωνας, έχοντας  επιστρέψει ξανά, από το 454 π. Χ. κατόπιν  πρότασης  του  Περικλή,  στην πόλη και στην ενεργό πολιτική, αναλαµβάνει εκ νέου αρχιναύαρχος των Αθηναίων και των συµµάχων τους και πλέει ως την Κύπρο, για να την απελευθερώσει από τον Περσικό ζυγό και να κατανικήσει, όπως ονειρευόταν, την Περσία,  ολοκληρώνοντας  το   « έργο»   που   είχε   αφήσει ηµιτελές προ ετών! Στα υπέρ του Κίµωνα ήταν και το ότι, λίγο µετά την επιστροφή του (453/ 2 π. Χ.), είχε πετύχει, λόγω  των  χρόνιων  δεσµών  του  µε   τους  Λακεδαιµονίους, µιαν πενταετή ανακωχή µε τη Σπάρτη.

∆υστυχώς γι’ αυτόν, όµως, στην Κύπρο, ούτε αυτή  την φορά, κατάφερε να «σβήσει από το χάρτη» τους Πέρσες… Παρολαυτά,  µολονότι  ο  θάνατος  βρήκε   τον Κίµωνα στην πρώτη γραμµή των επιχειρήσεων το 450/449  π. Χ., ο στόλος του πέτυχε σπουδαία νίκη ενάντια στον περσικό, στη ναυµαχία του Κιτίου. Το « ευτράπελο» είναι  ότι η ναυµαχία δόθηκε ενώ όλοι, εχθροί και συστρατιώτες, νόµιζαν ότι ο Κίµων ήταν ζωντανός και κατεύθυνε τις επιχειρήσεις επί 30 ηµέρες. Όμως κατά τις επιχειρήσεις στη Σαλαμίνα χάθηκε κι ο Αναξικράτης, ο οποίος είχε αναλάβει την αρχηγία του εκστρατευτικού σώματος των Αθηναίων μετά το θάνατο του Κίμωνα. Αν πιστέψουμε τη μαρτυρία του Ισοκράτη , οι αθηναϊκές απώλειες ήταν τεράστιες και μπορούν να συγκριθούν με τις καταστροφές στη Σικελία, στην Αίγυπτο και στους Αιγός Ποταμούς. Ο Ισοκράτης λέει πως οι Αθηναίοι έχασαν στην Κύπρο 150 τριήρεις! 

Έθεσε, λοιπόν, τέλος έτσι η νίκη στο Κίτιο στους νικηφόρους επιθετικούς πολέµους των Αθηναίων κατά του Μεγάλου Βασιλέα και οριοθετώντας, χάρη στην «Κιµώνειο Ειρήνη», µια νέα εποχή στις ελληνοπερσικές σχέσεις, που διήρκησε µέχρι τα τελευταία χρόνια του Πελοποννησιακού πολέµου, τα µετά το 413 π.Χ. …