Β.13. 331 π.Χ.: Ο Μεγαλέξανδρος θριαμβεύει στα Γαυγάμηλα

Το 334 π.Χ. ο 22χρονος Αλέξανδρος (ο 3ος), γιος του Φιλίππου του 2ου και βασιλιάς της Μακεδονίας μετά τη δολοφονία του πατρός του (336 μ.Χ.), ξεκινά για την Ασία, επικεφαλής πανελλήνιας εκστρατείας κατά ενός από τους σοβαρότερους και απειλητικότερους τους τελευταίους αιώνες αντιπάλου του ελληνισμού, των Περσών.

Τρία χρόνια κατόπιν (331), μετά τη νίκη στο Γρανικό ποταμό, το περιστατικό με το θρυλικό «Γόρδιο Δεσμό», τη νέα νίκη στην Ισσό, τη νικηφόρα προέλαση και κατάχτηση -διαδοχικά- των συριακών, παλαιστινιακών εδαφών και την εκστρατεία στην Αίγυπτο, ο Αλέξανδρος ανυπομονεί να δώσει τη μάχη, που η έκβασή της θα κρίνει και την οριστική τύχη της εκστρατείας του στην Ασία.

Η πολυπόθητη ευκαιρία δεν άργησε να δοθεί. Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος μαζεύει τον εναπομείναντα στρατό του και τους πιστούς σε αυτόν σατράπες και αξιωματούχους. Κινείται δε προς τα Γαυγάμηλα, όπου και στρατοπεδεύει επικεφαλής ικανότατου ιππικού,  πολυάριθμου πεζικού και ανίκητων ως τότε δρεπανηφόρων αρμάτων.

Τα Γαυγάμηλα ήταν ένα μικρό χωριό της Μεσοποταμίας, που βρισκόταν ανατολικά του ποταμού Τίγρη  και δυτικά του παραπόταμου του Λύκου. Ο Αλέξανδρος είχε στη διάθεσή του 40.000 πεζικάριους και 7.000 ιππείς και μόλις έμαθε πως ο Πέρσης βασιλιάς στρατοπέδευσε στα Γαυγάμηλα, έτρεξε να τον αντιμετωπίσει.

Καταλυτικής σημασίας για την παγκόσμια Ιστορία
η νίκη του Μεγαλέξανδρου στα Γαυγάμηλα
κατά των Περσών τον Οχτώβρη του 331 π.Χ. 

Λέγεται μάλιστα ο θρύλος πως όταν κάποιος στρατηγός του Μακεδονικού στρατού, ο Παρμενίων, είδε απροφύλακτο τον περσικό στρατό, πρότεινε στο βασιλιά του να χτυπήσουν ξαφνικά την ίδια νύχτα τους βαρβάρους. Ο Αλέξανδρος, όμως, αρνήθηκε (τότε είπε και το υπερήφανο: «Δεν κλέβω εγώ τη νίκη») και -παρά την αριθμητική υπεροχή του Δαρείου- κατέστρωσε έτσι τα σχέδια της παράταξης του δικού του στρατεύματος, που στη μάχη της επόμενης ημέρας (1/10/331 π.Χ.) ήρθαν τα πάνω κάτω. Όλοι προδίκαζαν ασυζήτητα νίκη του Δαρείου, με την οποία θα ξεκινούσε αντεπίθεση για να φύγουν οι Έλληνες από την Ασία.

Κι όμως, ο Αλέξανδρος εξόντωσε το πεζικό και το ιππικό των Περσών, την ώρα που οι τοξότες του αχρήστευαν τα δρεπανηφόρα άρματα. Ο περσικός στρατός τρέπεται σε άτακτη, πανικόβλητη φυγή κι ο ίδιος ο Δαρείος -για να μην πέσει στα χέρια των Μακεδόνων- το βάζει στα πόδια. Πλούσια κι αμέτρητα λάφυρα για άλλη μια φορά θα κοσμούσαν τη «συλλογή» του Αλεξάνδρου και των Μακεδόνων στρατιωτών, που τον ακολουθούσαν.

Όσο, όμως, μεγάλη κιαν ήτανε η νίκη, εφόσον ζούσε ακόμη ο Δαρείος, ο Αλέξανδρος δεν μπορούσε να καυχιέται πως κατέλυσε όλο το περσικό κράτος.  Ευτυχώς, όμως, για αυτόν,  ο Βήσσος, ο σατράπης της Βακτριανής -από προσωπικά του κίνητρα, λόγω απογοήτευσης για τη νέα ήττα και την προδιαγραφόμενη διάλυση του περσικού βασιλείου ή για να φανεί, άραγε, αρεστός στο νικητή Αλέξανδρο;- δολοφονεί το Δαρείο και ανοίγει το δρόμο στον ελληνικό στρατό.

Στη νίκη των Γαυγαμήλων, τον Οχτώβρη του 331 π.Χ., δεν κρίθηκε απλώς η ελληνοπερσική συγκεκριμένη πολεμική σύγκρουση. Η ήττα, η άτακτη φυγή και η τραγική -λίγο μετά- δολοφονία του Δαρείου, επηρέασε σημαντικά το ρου της παγκόσμιας ιστορίας, καθώς έκρινε την τύχη της Περσίας και των εδαφών που είχε αυτή σε Ασία και Αφρική υπό την κατοχή της. Το περσικό κράτος έπαψε να υπάρχει. Όλα γίνανε μακεδονικές επαρχίες και ο Αλέξανδρος, που εφεξής δικαίως επονομάζεται Μέγας, κάνει πρωτεύουσα του αχανούς πλέον κράτους του την πολυφημισμένη Βαβυλώνα, εισέρχεται θριαμβευτικά σε Περσέπολη και Σούσα, όπου μπαίνοντας ολοκληρώνει τυπικά την ελληνική κατάχτηση της Περσίας και όλων εκείνων των εδαφών, που αργότερα θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της ρωμαϊκής, της βυζαντινής και -τέλος- της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών, «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» του Γ. Κορδάτου.