B. 15. Διοσκουρίδης, «Περί Ύλης Ιατρικής»

Η σύγχρονή μας φαρμακευτική χρωστά πολλά σε μια σημαντική φυσιογνωμία των υστερορωμαϊκών χρόνων με οξεία παρατηρητικότητα και πρακτικό τρόπο σκέψης, το Διοσκουρίδη. Για το έργο του, «Περί Ύλης Ιατρικής», και για τον ίδιο έχει χυθεί άφθονο μελάνι στο πέρασμα των χρόνων από όσους καταπιάστηκαν με την προσεχτική και βαθιά μελέτη όσων γράφει.

Ο Διοσκουρίδης, χάρη στο παρόν έργο του,  κατέχει μαζύ με τον Ιπποκράτη και το Γαληνό, σημαντικότατη θέση στην Ιστορία της Ιατρικής και της Φαρμακολογίας και παραμένει σε πολλά σημεία, ακόμη και σήμερα, σημείο αναφοράς. Γεννήθηκε περί το 25 μ.Χ. στα Ανάζαρβα της Κιλικίας, κοντά στην Ταρσό, ενώ έδρασε στα χρόνια των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, Νέρωνος και Βεσπασιανού (54 – 80 περίπου μ.Χ.). Ακολούθησε ως στρατιωτικός ιατρός τις ρωμαϊκές λεγεώνες και ταξίδεψε στην Ανατολή πολύ, από την Ελλάδα έως τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο. Πέθανε γύρω στο 90 μ.Χ., έχοντας αποχτήσει από υιοθεσία τη ρωμαϊκή υπηκοότητα και το όνομα Πεδάνιος, ενώ ίσως έγραψε το «Περί Ύλης Ιατρικής» στο ζενίθ της φήμης του, μετά το 70 μ.Χ.

Ο Διοσκουρίδης κατέχει, μαζύ με τον Ιπποκράτη και το Γαληνό,
σημαντικότατη θέση στην Ιστορία της Ιατρικής και της Φαρμακολογίας

Με τα ταξίδια του, θα γνωρίσει τα φαρμακευτικά φυτά και τα ιατρικά παρασκευάσματα του τότε γνωστού κόσμου. Με σαφήνεια και μεθοδικότητα, κατέγραψε και περιέλαβε στο βιβλίο του όχι μόνο όλα τα τότε γνωστά φαρμακευτικά φυτά, αλλά και τις οργανικές και ανόργανες φαρμακευτικές ουσίες που υπάρχουν στη φύση. Μας παραξενεύει, αξίζει να γραφεί, η παράθεση, για πρώτη φορά, των ονομάτων των φυτών και των παρασκευασμάτων σε διαφορετικές γλώσσες. Αυτό βοήθησε σημαντικά στο να δοθεί ενιαία ονομασία και να καταγραφούν τα πολυποίκιλα φαρμακευτικά φυτά και οι πολλές και διάφορες χρήσεις τους. Ο Διοσκουρίδης, μάλιστα, κατέταξε τις ουσίες  σε κατηγορίες σύμφωνα με τα γνωρίσματα και τη δραστικότητά τους.

Σ’ ό,τι αφορά το περιεχόμενο του «Περί Ύλης Ιατρικής», ένας από τους λόγους αναφέρεται στα θεραπευτικά φυτά, τις αλοιφές και τα έλαια, ο δεύτερος στα ζωικής ή φυτικής προέλευσης προϊόντα που έχουν φαρμακευτική χρήση, όπως το μέλι, το γάλα, το λίπος, το σιτάρι και τα κηπευτικά. Οι δύο επόμενοι περιγράφουν συστατικά από δέντρα και ρίζες, ενώ ο τελευταίος ασχολείται με τα κρασιά, τα αλκοολούχα και τα φάρμακα που περιλαμβάνουν συστατικά ορυκτών.