91. Ο Κλεισθένης "γράφει" Ιστορία

Ο Κλεισθένης,  το 508 π.Χ., θέτει τα θεμέλια για μια νέα περίοδο στην αρχαία ελληνική πολιτική ιστορία, καθώς θέσπισε ένα νέο πολιτειακό σύστημα, το οποίο έδινε την εξουσία στο λαό και στο οποίο πρυτάνευαν οι αρχές του σεβασμού των προσωπικών ελευθεριών και της «ισηγορίας» και της «ισονομίας» μεταξύ των Αθηναίων πολιτών. Μια λαϊκή, συμμετοχική Δημοκρατία της Αθήνας μόλις γεννιόταν. Με το προτεινόμενο σύστημα καταργήθηκαν οι θεσμοί των γενών και των φυλών που αποτελούσαν τη βάση της κοινωνικής διαίρεσης. Οι τέσσερις παλαιές ιωνικές φυλές έδωσαν τη θέση τους σε δέκα τεχνητές φυλές για τις οποίες δόθηκαν ονόματα από «επωνύμους», δηλαδή συγκεκριμένους, ήρωες της Αττικής, όπως ο Ερεχθεύς, ο Αιγεύς, ο Αίας κτλ. Ο βωμός με τους ανδριάντες των Επωνύμων Ηρώων βρισκόταν στην Αγορά.

H κάθε φυλή χωρίστηκε σε τρία μέρη, τις «τριττύες». Το σχέδιο απέβλεπε στη διάσπαση της τοπικής δύναμης των φυλών, στη μείωση της πολιτικής επιρροής τους και στην αποκέντρωση της εξουσίας τους, γι’  αυτό ο Κλεισθένης χώρισε τις τριττύες ανά δέκα: δέκα «περί το άστυ», δέκα «παράλιες» και δέκα «μεσόγειες», και ύστερα, με κλήρο, δόθηκαν σε κάθε φυλή πάλι τρεις τριττύες, αλλά μία από κάθε τομέα (άστυ, παραλία, μεσογαία). Παράλληλα κατανεμήθηκαν και οι δήμοι. Κάθε χρόνο από κάθε φυλή εκλέγονταν 50 βουλευτές και έτσι τα μέλη της Βουλής από 400 αυξήθηκαν σε 500. Οι 50 βουλευτές της κάθε φυλής «πρυτάνευαν» (: κυβερνούσαν!) για το ένα δέκατο του έτους (το αττικό έτος το αποτελούσαν 12 σεληνιακοί μήνες και 354 ημέρες), δηλαδή για 35 ή 36 ημέρες.

Από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες της Βουλής ήταν η κατάρτιση των προβουλευμάτων – των  νομοσχεδίων – που επρόκειτο να συζητηθούν και να ψηφισθούν από την Εκκλησία του Δήμου. Επιπλέον ο Κλεισθένης αύξησε τις αρμοδιότητες της Εκκλησίας του Δήμου, η οποία μπορούσε πλέον να επικυρώνει ή να ακυρώνει αποφάσεις καταδίκης σε θανατική ποινή τις οποίες είχε λάβει ο Άρειος Πάγος.

Οι ιστορικοί έχουν αποδώσει ξεχωριστή σημασία και στην επί Κλεισθένους πολιτογράφηση στα μητρώα των Αθηναίων πολιτών όλων των μετοίκων και των απελεύθερων. Να σημειωθεί και ότι έκτοτε τα μέλη της βουλής δεν θα εκλέγονται μόνο από την τάξη των 500μεδίμνων, αλλά και από τους 300μέδιμνους και τους ζευγίτες. Μόνο η χαμηλότερη κοινωνική τάξη των πάμφτωχων, οι θήτες, βάσει του τιμοκρατικού συστήματος που είχε καθιερώσει ο Σόλων, δεν είχαν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, απέκτησαν, όμως, από τον Κλεισθένη το δικαίωμα του εκλέγειν.