87. Τα "παιδιά" του Καλλικράτη

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ-ΕΣ!


Μπορεί το όνομά του να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον ομότεχνό του Ικτίνο, αλλά η παγκόσμια αρχιτεκτονική υποκλίνεται μπροστά στο διαχρονικής αξίας λαμπρότερο δημιούργημά του, τον Παρθενώνα. Ο λόγος για τον Αθηναίο αρχιτέκτονα του 5^ου αι. π.Χ., Καλλικράτη.

Ο «Χρυσός Αιώνας» του Περικλή χάρισε αθάνατη δόξα στην Αθήνα του 5^ου αι. (454 – 431 π.Χ.). Και αυτή δεν οφείλεται μονάχα στην κάτω από τη συνετή ηγεσία του Περικλή οικονομική ευρωστία της πόλης και στην πολιτική της παντοδυναμία εντός και εκτός συνόρων, αλλά και στα έξοχα και αξιοθαύμαστα δημιουργήματα της Τέχνης και στην άνθηση των Γραμμάτων.

Για το πρόγραμμα της ανοικοδόμησης των ναών, το οποίο αποτελεί το κατεξοχήν κεφάλαιο του αρχιτεκτονικού σχεδίου της πολιτικής του Περικλή, οι Αθηναίοι εμπιστεύτηκαν σειρά επιφανών συμπατριωτών τους αρχιτεκτόνων, απ’ τους οποίους ξεχωρίζουν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και ο Μνησικλής.

Το έργο, λοιπόν, που χάρισε αθάνατη φήμη στον Ικτίνο και τον Καλλικράτη ήταν ο Παρθενώνας. Ο Παρθενώνας, αφιερωμένος στην προστάτιδα της Αθήνας, Παρθένο Αθηνά και χτισμένος στο υψηλότερο σημείο της Ακρόπολης των Αθηνών, θεωρείται ο μεγαλύτερος δωρικός ναός της αρχαίας Ελλάδας, 228 Χ 101 πόδια. Σύμφωνα με μιαν επιγραφή χαραγμένη στο ναό και με όσα αναφέρει ο Πλούταρχος στο «Βίο του Περικλή», ο Παρθενώνας άρχισε να κατασκευάζεται το 447 και οι εργασίες του περατώθηκαν το 438 π.Χ., αν και οι εργασίες στα γλυπτά των αετωμάτων εξακολούθησαν μέχρι το 432 π.Χ.. Όχι μόνο οι μετόπες με θέματα από την ελληνική μυθολογία (Γιγαντομαχία, Αμαζόνες κ.α.), αλλά και τα αετώματα (απεικονίζουν τη φιλονικία Αθηνάς – Ποσειδώνα περί Αττικής, τη γέννηση Αθηνάς από το κεφάλι του Δία κ.α.) και η ζωφόρος με θέμα τη μεγάλη για τους Αθηναίους γιορτή των Παναθηναίων έλκυαν κάθε επισκέπτη του ναού. Βοηθός του Ικτίνου και του Καλλικράτη ίσως υπήρξε και κάποιος Καρπίων, ενώ γενικός επιβλέπων του οικοδομικού σχεδιασμού του Περικλή είχε τοποθετηθεί ο διάσημος γλύπτης Φειδίας, από τα χέρια του οποίου προήλθε το πιο φημισμένο στολίδι του Παρθενώνα, το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς.

Για τον Παρθενώνα να σημειώσουμε ότι επέζησε στο διάβα των αιώνων, παρά την επικράτηση των χριστιανών και την υποταγή της Αττικής στους Τούρκους. Οι μεν Χριστιανοί τον μετέτρεψαν σε ναό της Παναγίας της Αθηνιώτισσας και οι Μουσουλμάνοι σε τζαμί. Το 1687 υπέστη ζημιές από οβίδα Βενετσιάνων υπό το Μοροζίνι κατά την πολιορκία της Ακρόπολης, αλλά στις αρχές του 19^ου αι. (1801 – 1812) ο λόρδος Έλγιν έκλεψε τα περισσότερα από τα γλυπτά του Παρθενώνα και τα μετάφερε στην Αγγλία.

Πέραν των άλλων, όμως, ο Πλούταρχος αναφέρει και ότι ο Καλλικράτης ανέλαβε την εργολαβία της κατασκευής των Μακρών Τειχών επί Περικλή, αλλά υπάρχουν και μαρτυρίες ότι συμμετείχε και στην επισκευή των περιφερειακών τειχών στα δύσκολα χρόνια του πελοποννησιακού πολέμου (πριν το 421 π.Χ.). Ο Καλλικράτης, τέλος, από το 427 έως το 424 π.Χ. θα είναι ο αρχιτέκτονας του μικρού ναού της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη της Αθήνας, ενώ μετά το 425 π.Χ. φαίνεται πως ήταν εκείνος που σχεδίασε το ναό που ανέγειραν οι Αθηναίοι στη Δήλο.