Β. 54. Το μακελειό του '46 στο Λιτόχωρο

30 Μαρτίου 1946. Παραμονή των πρώτων μετακατοχικών εκλογών στην ελεύθερη Ελλάδα. Λιτόχωρο Πιερίας. Μια πράξη που “στιγμάτισε” τη νεότερη πολιτική ιστορία της χώρας, όσο η αποχή των αριστερών από τις εκλογές της επόμενης ημέρας.

Με επικεφαλής τους καπετάν Τζαβέλλα (Παππού), Φωτεινό, Ανδρεάδη οι αντάρτες του ΕΛΑΣ αποφασίζουν να επιτεθούν ένοπλοι στο Λιτόχωρο, όπου σε απόσταση 300 μέτρων ήταν στρατωνισμένες  η τοπική  δύναμη χωροφυλακής και μία διμοιρία εθνοφυλάκων. Επελέγη το Λιτόχωρο, ίσως διότι στην κωμόπολη αυτή πολλοί λαϊκοί αγωνιστές έχουν γνωρίσει τραγικά βασανιστήρια ή και το θάνατο ακόμη από την κρατική τρομοκρατία.Κατά την επιχείρηση, που εστέφθη με επιτυχία για τους επιτιθέμενους, ανετράπησαν οι κάλπες και την εκλογική παρωδία αντικατέστησε η ένοπλη αιματηρή  βία.

Ας δούμε πως περιγράφει η αναφορά του φιλοκυβερνητικού διοικητή χωροφυλακής Κατερίνης το συμβάν: “... Την 20.30’ του Σαββάτου 30ης Μαρτίου ( σ.σ. η ώρα της επίθεσης λίγες μέρες μετά ορίστηκε στις 21.30’, αλλά και με νεότερα τηλεγραφήματα μεταβλήθηκαν άλλες λεπτομέρειες της αρχικής περιγραφής) συμμορία εξ 100 και πλέον κομμουνιστών οπλισμένων δι’ αυτομάτων όπλων και όλμων, προσέβαλον δολοφονικώς εις το σταθμό χωροφυλακής Λιτοχώρου Κατερίνης στρατωνιζομένους άνδρας της χωροφυλακής και εθνοφυλακής, οι οποίοι προορίζονταν για την τήρηση της τάξης κατά τις εκλογές. Επακολούθησε συμπλοκή διαρκέσασα πλέον της ώρας καθ’ ην το οίκημα του σταθμού χωροφυλακής ανεφλέγη από τα βλήματα των όλμων και των χειροβομβίδων. Κατ’ αυτή σκοτώθηκαν 6 χωροφύλακες, 1 λοχίας, 1 στρατιώτης, τραυματίστηκαν 1 χωροφύλακας και 1 εθνοφύλακας. [...] Η κηδεία των φονευθέντων έγινε δημοσία δαπάνη στην Κατερίνη.”

Γιατί, όμως, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ προχώρησαν σ’ αυτήν την -κατά κοινή εκ των υστέρων ομολογία- άνανδρη πράξη, η οποία ίσως σηματοδότησε και την έναρξη της πιο “σκληρής”  φάσης του εμφυλίου πολέμου στη μετακατοχική Ελλάδα; Στις 28/10/1947, η εφημερίδα “Εξόρμησις” του “Δημοκρατικού Στρατού ( μετεξέλιξη του ΕΛΑΣ)” γράφει: “ ...Η ενέργεια αυτή (σ.σ. η επίθεση στο Λιτόχωρο) θα σήμανε: Αν ο μοναρχοφασισμός (σ.σ. κυβερνήσεις των Αθηνών) δεν θελήσει να αναγνωρίσει τα δικαιώματα του Λαού και συνεχίσει τα εγκλήματά του, τότε ο Λαός θα επιβάλει τη θέλησή του μόνος του, με τη δύναμή του, όπως έκανε και στη Γερμανική Κατοχή...”.

Πηγή: "Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδας, 1941- 1974", Σόλων Γρηγοριάδης, Εκδόσεις "Ελευθεροτυπία".