163. Ο Νεμέσιος και ο άνθρωπος

Πολυποίκιλα χρήσιμο σε κάθε φιλομαθή δύναται ν’ αναδειχθεί το πόνημα «Περί Φύσεως Ανθρώπου», το οποίο φέρει την υπογραφή του Νεμέσιου του επισκόπου Εμέσης της Συρίας, γνωστού Χριστιανού στοχαστή του 5^ου αι. μ.Χ., που είναι επηρεασμένος σημαντικά από τον νεοπλατωνισμό και τις ιδέες του.

Ας ιδούμε, εν τάχει, μερικά απ’ τα «ζητήματα» της πραγματείας του Νεμέσιου, η οποία, θαρρώ, έχει πρόθεση ν’ αναδείξει το ιδιάζον του ανθρώπου μέσα στον κόσμο: Η ανθρώπινη ψυχή και η σχέση της με το σώμα. Οι αισθήσεις, με τις οποίες ο άνθρωπος ικανοποιεί τις προσωπικές και τις κοινωνικές ανάγκες του. Οι ηδονές και τα αισθήματα (λύπη – θυμός – φόβος), το ορεκτικό – το ανυπάκουο στο λογικό – το θρεπτικό – το γεννητικό μέρος της ψυχής. Εκούσιο – ακούσιο – ειμαρμένη, αυτεξούσιο – τι εξαρτάται από εμάς. Η θεία πρόνοια και ο άνθρωπος.

Το θέμα της ανθρώπινης φύσης δεν είναι εύκολο να το αναλύσεις, ενώ και πολύ δύσκολα μπορείς να το καταλάβεις! «Βασανίζει» από την αρχαιότητα αρκετούς στοχαστές, γεννώντας τους – πολύ συχνά αποκλίνουσες μεταξύ τους – απόψεις. Ο Νεμέσιος, εδώ, λοιπόν, συνδέει θεολογία και ανθρωπολογία. Για να εξηγήσει, επομένως, το ρόλο του ανθρώπου και να ερμηνεύσει όσα διέπουν την ανθρώπινη φύση, επισημαίνει την ιδιαίτερη σχέση του ανθρώπου με τη Θεία Πρόνοια, όπου οφείλει την ύπαρξή του και την εύρυθμη λειτουργία του σώματος και της ψυχής του.