165. Ανθρωπόμορφα τέρατα

Στην Ελληνική Μυθολογία, εμφανίζονται λογής – λογής τέρατα, τα οποία παίζουν ήσσονα ή μείζονα ρόλο στη ζωή των προϊστορικών ανθρώπων και των κοινωνιών τους.  

Στο παρόν λήμμα, θα μας απασχολήσουν, όπως απαντώνται στην Αρχαιοελληνική Λογοτεχνία, ενδεικτικά ορισμένα από τα τέρατα εκείνα τα οποία έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό πως κάποιο μέρος ή μέλος του σώματός τους είναι ανθρώπινο.

Οιδίπους και Σφίγγα στη Θήβα

Έτσι, έχουμε τους βασιλείς της αρχαίας Αθήνα, Κέκροπα και Ερεχθέα, των οποίων τα σώματα απολήγουν σε ερπετά. Η Έχιδνα είχε γυναικείο πρόσωπο και μπούστο, από εκεί και κάτω ήταν φίδι. Οι ακόλουθοι του θεού Διονύσου, οι Σάτυροι της Αρκαδίας ήσαν άντρες τραγοπόδαροι και με ουρά τράγων.

Ερχόμαστε στους Τρίτωνες. Οι θαλάσσιες αυτές θεότητες είχαν ανθρώπινο σώμα, αλλά κατέληγαν σε ψαρίσια ουρά. Μην ξεχνάμε τους Κενταύρους, το σοφό δάσκαλο ηρώων και ημίθεων Χείρωνα στο Πήλιο και το Νέσσο στον Εύηνο της Αιτωλοακαρνανίας και άλλους πολλούς, που ήταν μισοί άνθρωποι και μισοί άλογα, που θα ιδούμε σε μελλοντικό σημείωμα, ενώ αξιοπερίεργη ήταν η περίπτωση του Μινώταυρου στην Κρήτη, ενός τέρατος με ταυρίσιο κεφάλι και ανθρώπινο σώμα, και των Αρπυιών και των Σειρήνων, γυναικών με ανθρώπινο κεφάλι και σώμα πουλιού, με αναφορά στη δράση τους στην Αργοναυτική εκστρατεία με τον Ιάσονα και τους συντρόφους του για το χρυσόμαλλο δέρμα της Κολχίδος και στο ταξίδι του γυρισμού στην Ιθάκη του Οδυσσέα αντίστοιχα.

Ιδιόμορφη, τέλος, θεωρείται η παράδοση της αινιγματοπλέχτρας Σφίγγας των Θηβών στη Βοιωτία, μιας φτερωτής γυναίκας που είχε σώμα λιονταριού ή σκυλιού, με το τραγικό της τέλος αφού ο Οιδίπους έλυσε το γρίφο της.