128. Αλέξανδρος ο ... Βυζαντινός

Το 912 μ.Χ. πεθαίνει ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Λέων ο 6^ος ο επονομαζόμενος και Σοφός. Ο θρόνος δικαιωματικά ανήκει στο μοναχογιό του από τη Ζωή Καρβουνοψίνα, τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο, που είναι, όμως, μόλις εφτά ετών.

Ο αυτοκράτωρ Αλέξανδρος (912-913 μ.Χ.)

Έτσι,  στη θέση του και στην εξουσία αναρριχάται ένας ακόμα γιος του Βασιλείου του 1^ου του Μακεδόνα, συμβασιλέας τα περασμένα χρόνια και αδελφός του πατέρα του μικρού Κωνσταντίνου, ο Αλέξανδρος.  Θα ήταν επίτροπος και του ανήλικου ανιψιού του. Ο νέος αυτοκράτορας είναι 40 ετών περίπου, καθώς είχε γεννηθεί το Νοέμβρη του 872 και στο θρόνο ανέβηκε στις 11 του Μάη του 912 μ.Χ.. Ο Αλέξανδρος βρισκόταν ως συμβασιλέας στο βυζαντινό θρόνο με τον πατέρα του, Βασίλειο, και τον αδελφό του, Λέοντα,  από το 879 μ.Χ. με τους δυο τους και μετά το θάνατο του πατρός, από το 886, μονάχα με το Λέοντα.

Δεν ήταν, όμως, γραφτό να βασιλέψει πολύ ο Αλέξανδρος. Αρχές του Ιούνη του 913 μ.Χ. (06.06) πεθαίνει από αποπληξία. Οι διάφοροι ιστορικοί ομιλούν για τον έκλυτο βίο του, ο οποίος έφερε και τον πρόωρο θάνατό του. Ίσως, όμως, το τέλος του να οφείλεται και σε μηχανορραφίες των πολιτικών και εκκλησιαστικών του αντιπάλων, καθώς από τη μια συμμάχησε με το Νικόλαο το Μυστικό τον οποίο επανέφερε στον πατριαρχικό θώκο  και από την άλλη απομάκρυνε την 27ετή χήρα του Λέοντος και μάνα του ανιψιού του, τη Ζωή, και τους συν αυτή από το παλάτι.

Ο Νικόλαος ήταν πατριάρχης επί Λέοντος από το 901 αλλά είχε διωχτεί το 907 από Πατριάρχης, γιατί διαφωνούσε με τον παράνομο τέταρτο γάμο του αυτοκράτορα.  Λίγο, όμως, πριν το θάνατο του Λέοντος του 6^ου, Λέων και Νικόλαος τα «βρήκαν» και ήταν ζήτημα χρόνου η επάνοδός του στον πατριαρχικό θώκο, που τελικά, όπως προαναφέρθηκε,  πραγματοποιήθηκε με την έλευση του Αλεξάνδρου στο βυζαντινό θρόνο. Ο Αλέξανδρος, όμως, για πολιτικούς λόγους, για να εδραιώσει την εξουσία του, αποψίλωσε το στράτευμα από τους αξιωματικούς των περασμένων ετών και τους αντικατέστησε με δικούς του. Αυτό θυμίζει την πολιτική του αυτοκράτορα Φωκά κατά τον 7ο αιώνα (602-610), μετά τη βίαιη εκθρόνιση του Μαυρικίου. Πέραν τούτου, όμως, ο Αλέξανδρος δε θέλησε να καταβάλλει στους Βουλγάρους τον από τα χρόνια του Λέοντος του 6ου, τέλη 9ου αι. μ.Χ. ετήσιο φόρο "μη επίθεσης" (ή υποτέλειας) και τους έσπρωξε σε επιδρομές σε βυζαντινά εδάφη. Η δε απογύμνωση του στρατού από έμπειρα στελέχη επέφερε και αναστάτωση στους στρατώνες και στην κοινωνία, που μεγάλωσε από τις βουλγαρικές επιθέσεις.

Ο Αλέξανδρος, τέλος, ήταν ο πρώτος βυζαντινός ηγέτης που χρησιμοποίησε τον τίτλο «αυτοκράτωρ» σε νομίσματα. Ήθελε έτσι να τιμήσει την έναρξη της αποκλειστικής του βασιλικής εξουσίας μετά το τέλος της συμβασιλείας του με το θανόντα πλέον αδελφό  του, Λέοντα.

Για περισσότερα στοιχεία σχετικά το παρόν κείμενο  μπορούμε να ανατρέξουμε, μεταξύ άλλων, στα ακόλουθα έργα: «Ακμή και Παρακμή του Βυζαντίου» (Γ. Κορδάτος), «Ιστορία Βυζαντινού Κράτους» (Γκ. Οστρογκόρσκι), «Ιστορία Βυζαντινής Αυτοκρατορίας»  (Α. Α. Βασίλιεφ), «Βυζαντινός Πολιτισμός» (Στ. Ράνσιμαν), «Ιστορία Ελληνικού Έθνους» (Κ. Παπαρρηγόπουλος) κ.α.