79. Δημόφαντος και Δημοκρατία

Λίγο μετά από την ανατροπή του Ολιγαρχικού πραξικοπήματος των 400 του 411 π.Χ., ένας Αθηναίος πολίτης, ο Δημόφαντος, που ήταν μέλος της ομάδας των «Συγγραφέων», όσων δηλαδή με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας ανέλαβαν να αναθεωρήσουν την Αθηναϊκή νομοθεσία, προτείνει, για προστασία της Δημοκρατίας από νέες «περιπέτειες» τυραννόφιλων ή Ολιγαρχικών, το ακόλουθο ψήφισμα στην Εκκλησία του Δήμου (410/9 π.Χ.), το οποίο μας έχει διασωθεί χάρη στον Ανδοκίδη (βλ. λόγος «Περί των Μυστηρίων», 96 – 98): «Η Βουλή και ο λαός αποφάσισαν. Η Αιαντίδα φυλή είχε την πρυτανεία. Ο Κλεογένης ήταν γραμματέας· ο Βοηθός ήταν πρόεδρος της Εκκλησίας του Δήμου. Αυτά ο Δημόφαντος τα συνέταξε. Εάν κάποιος καταλύει τη Δημοκρατία στην Αθήνα, ή ασκεί κάποια εξουσία, ενώ η Δημοκρατία έχει καταλυθεί, να είναι εχθρός των Αθηναίων και να θανατώνεται χωρίς να τιμωρείται ο φονιάς του και η περιουσία του να δημεύεται και να αφιερωθεί στη Θεά το ένα δέκατο. Και ας ορκιστούν όλοι οι Αθηναίοι ανεξαιρέτως, κατά φυλές και κατά δήμους, με θυσίες που τελούνται με όλες τις καθιερωμένες τελετές, ότι θα φονεύσουν εκείνον που θα κάνει αυτά.  Κι ο όρκος να είναι αυτός: θα θανατώσω και με το λόγο μου και με το έργο μου και με την ψήφο μου και με το χέρι μου, αν μπορώ, όποιον καταλύσει τη Δημοκρατία στην Αθήνα».

Για την Ιστορία, τέλος, να σημειωθεί μονάχα ότι η αναθεώρηση των Αθηναϊκών νόμων, που πολλοί τους είχαν νοθευτεί πολύ προς ίδιον όφελος από τους 400 του 411 π.Χ., δεν προχώρησε τότε, αλλά μόνον ύστερα από το 403 π.Χ., όταν η πρώτη Βουλή των 500 της Δημοκρατίας του Θρασύβουλου συγκρότησε νέα επιτροπή για το σκοπό αυτό!