35. Βενιζέλος και στρατός Ελλήνων στη Σμύρνη

 

Στο σημερινό μας, λοιπόν, σημείωμα, θα «φιλοξενήσουμε» την ημερήσια διαταγή που εξέδωσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος (φωτογραφία), το Μάιο του 1919, ως υπουργός στρατιωτικών προς τον ελληνικό στρατό λίγο μετά την αποβίβαση του τελευταίου στη Σμύρνη κατόπιν συμφωνίας των δυνάμεων της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία), την κορυφαία, κατά τους ιστορικούς, στιγμή του ελληνικού «μεγαλοϊδεατισμού» και, κατά τη γνώμη μου, του διεθνούς ιμπεριαλισμού που ήθελε τους Έλληνες πιόνι στη σκακιέρα του.

Της απόφασης για απόβαση των Ελλήνων στη Σμύρνη θυμίζουμε είχε προηγηθεί η υπογραφή της ανακωχής του Μούδρου (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1918). Στον Μούδρο της Λήμνου υπογράφεται η ανακωχή που τερματίζει τον πόλεμο των δυνάμεων της Αντάντ με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ελληνικά πλοία αγκυροβολούν στην Κωνσταντινούπολη, προκαλώντας ενθουσιασμό στον ελληνικό πληθυσμό.

Στο παρόν άρθρο, δε θα μας απασχολήσουν τα πολιτικά, οικονομικά και διπλωματικά αίτια και οι άμεσες και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της ελληνικής απόβασης στη Σμύρνη το Μάιο του 1919. Αλλά, όπως θα διαβάζουμε τη διακήρυξη μέσα από τις σελίδες της Αθηναϊκής εφημερίδας «Εμπρός» (φύλλο της 03 – 05 – 1919, σελ. 1), ας προσπαθήσει κάθε καλόπιστος και φιλίστορας αναγνώστης να διακρίνει το πολιτικό ήθος του Ελευθερίου Βενιζέλου χωρίς προκαταλήψεις.

Προς τούτο, διευκρινίζεται εξαρχής ότι αναδημοσιεύεται η ημερήσια διαταγή Βενιζέλου αυτούσια και ολόκληρη, με μόνη «επέμβασή» μας στο τονικό των λέξεων. Τηρείται δηλαδή η σύνταξη και το λεκτικό του τηλεγραφήματος του Κρητικού πολιτικού, για να εξαχθούν ευκολότερα τα όποια συμπεράσματα του αναγνώστη μας.

Το κείμενο, λοιπόν, του Βενιζέλου με την αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη έχει ως ακολούθως: «Υπό των Μεγάλων Δυνάμεων απεφασίσθη  η δι’ ελληνικού στρατού κατάληψις της Σμύρνης και η δι’ αυτού εξασφάλισις της τάξεως εν τη πόλει ταύτη. Σπανίως, καθ’ όλην την μακράν ιστορίαν του εθνικού μας στρατού, ανετέθη εις εν εκ των τμημάτων του αποστολή τιμητικωτέρα της ιδικής σας.

Γνωρίζω εκ των προτέρων ότι θα ευρεθήτε εις το ύψος της αποστολής σας. Γνωρίζω ότι πάντες, αξιωματικοί και οπλίται, αισθάνεσθε δικαίαν υπερηφάνειαν διά την αποστολή σας ταύτην και ότι θα αναλογίζεσθε τας ευθύνας, τας οποίας έκαστος εξ υμών φέρει απέναντι του Έθνους.

Είνε ανάγκη όπως έκαστος εκ των ανδρών της μεραρχίας εμπνέεται από την συναίσθησιν ότι ο ίδιος αντιπροσωπεύει την Ελλάδα· πρέπει ανά πάσαν στιγμήν να ενθυμήται ότι από κάθε λόγον του, από κάθε πράξιν του εξαρτάται η προς την Ελλάδα εκτίμησις ου μόνον των ομογενών, αλλά και των ξένων στοιχείων, άτινα ευρίσκονται πολυάριθμα εις Σμύρνην. Αλλά η τιμή, την οποία μας κάμνει  η Διάσκεψις διά της αποφάσεώς της, όπως μας εμπιστευθή την εξασφάλισιν της τάξεως εις την Μητέρα της Ιωνίας, αποδεικνύει ποίαν έχει προς ημάς εμπιστοσύνην· της εμπιστοσύνης δε ταύτης είμαι βέβαιος ότι θα δειχθήτε άξιοι.

Συστάσεις διά την συμπεριφορά σας απέναντι των ομογενών δεν έχω ανάγκην να σας κάμω. Επί αιώνας ήδη ανεμέναμεν την ευτυχή ταύτην ημέραν, χωρίς ποτέ ν’ απελπισθώμεν ούτε εν τω μέσω των μεγαλειτέρων συμφορών. Εκτός τούτου όμως, είνε ανάγκη να δείξετε διά της συμπεριφοράς σας και προς το Τουρκικόν, το Εβραϊκόν, το Αρμενικόν στοιχείον, καθώς και τους τα διαφόρους ευρωπαϊκάς παροικίας, ότι ο Ελληνικός στρατός όχι μόνον δεν υστερεί των συμμαχικών κατά την γενναιότητα, την αυταπάρνησιν και την ευγένειαν της ψυχής, αλλ’ ότι συγχρόνως διεκδικεί ότι ευρίσκεται εις την πρώτην γραμμή του πολιτισμού.

Από την εμπιστοσύνην, την οποία θα εμπνεύσετε εις όλα τα ξένα στοιχεία και προ πάντων εις εξ αυτών το πολυαριθμότερον, το Τουρκικόν, θα εξαρτηθή εν μεγάλω μέτρω η πραγματοποίησις των εθνικών μας πόθων. Αι ευχαί του Έθνους ολοκλήρου σας συνοδεύουν».

 Το παρόν σημείωμα πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ του Ηρακλείου Κρήτης, το Μάρτη του 2010, με την υπογραφή μου.