40.  Προς το ευρώ...

Από την 1^η Ιανουαρίου 2002 θα μπει στη ζωή του Έλληνα και στις οικονομικές του συναλλαγές του το ευρώ. Ας προσπαθήσουμε, με τη βοήθεια ειδησεογραφικών δελτίων του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, να ιδούμε τις τελευταίες προ της εισαγωγής και τις πρώτες της χρήσης του νέου νομίσματος ημέρες στην Ελλάδα.

Όπως δημοσιοποιήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2001, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών χαρακτηρίζει ως ιστορική αλλαγή τη μετάβαση στο ευρώ, αν και δεν λείπει η ανησυχία για τις πρώτες ημέρες εισαγωγής του νέου νομίσματος.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρίας "ΚΑΠΑ Ρισέρτς" για λογαριασμό της εφημερίδας "Το Βήμα", το 72% των ερωτηθέντων συνδέει το ευρώ με αλλαγή σελίδας στην ιστορία της Ελλάδας και το 71,6% θεωρεί ότι με την κατάργηση της δραχμής χάνεται και ένα κομμάτι από την ιστορία της χώρας. Το 48,9% των ερωτηθέντων δηλώνει ικανοποιημένο από την επερχόμενη αλλαγή, ενώ το 46% δεν νιώθει πολύ ικανοποιημένο από την κατάργηση της δραχμής.

Επίσης, το 41% των ανδρών και το 59,1% των γυναικών δεν αισθάνονται προετοιμασμένοι να χρησιμοποιήσουν το ευρώ στις καθημερινές τους συναλλαγές. Ακόμη το 46,3% των ανδρών και το 64,1% των γυναικών φοβούνται ότι μπορεί να εξαπατηθούν κατά το πρώτο διάστημα εισαγωγής του ευρώ.

Παράλληλα με την ανησυχία του κόσμου, διαδοχικές συσκέψεις είχε στις 28/12/2001 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης με αποκλειστικό αντικείμενο την προετοιμασία για τη μετάβαση στο ευρώ. Το πρωί της ημέρας εκείνης είχε πραγματοποιηθεί ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομίας  με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και τραπεζίτες και το απομεσήμερο άλλη με τις διοικήσεις των εργοδοτικών, παραγωγικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ο πρωθυπουργός ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι δεν έχουν σημειωθεί ιδιαίτερες δυσκολίες στα θέματα προσαρμογής και γίνεται τώρα προετοιμασία και για το πρώτο δίμηνο του 2002.  Πέραν τούτων, έκκληση σε φορείς και πολίτες να συμβάλλουν ενεργά στην απρόσκοπτη μετάβαση στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα  απηύθυνε ο πρωθυπουργός μετά τις παραπάνω συσκέψεις και χαρακτήρισε τη μετάβαση στο ευρώ ως ένα νέο αισιόδοξο και δυναμικό ξεκίνημα της οικονομίας μας σε μια νέα, ενιαία ευρωπαϊκή ζώνη σταθερότητας και ευκαιριών.

Υπομονή και κατανόηση, όμως,  ενόψει της εισαγωγής του ευρώ συνέστησε με τη σειρά του ο τότε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Χριστοδουλάκης.  Μάλιστα, σε συνέντευξή του στο "Βήμα", ο κ. Χριστοδουλάκης δηλώνει ότι το κύριο βάρος στο πλαίσιο του ευρώ πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, μέσα από την προώθηση διαθρωτικών αλλαγών και βελτιώσεων της λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας των αγορών. Ο υπουργός προσθέτει ότι κεντρικοί άξονες της πολιτικής, στο νέο περιβάλλον, θα είναι οι ιδιωτικοποιήσεις ή μετοχοποιήσεις, αλλά και η αναζήτηση στρατηγικών συμμαχιών για τις δημόσιες υπηρεσίες, ενώ χαρακτηρίζει αμετάκλητες τις αποφάσεις της κυβέρνησης να γίνονται οι στρογγυλοποιήσεις των τιμών των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας υπέρ των καταναλωτών.
Ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Λουκάς Παπαδήμος, θα επισημάνει για τις νέες ευκαιρίες που θα δώσει στη χώρα μας το ευρώ: «Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων συναρτάται απολύτως με τη δυνατότητα της χώρας να βελτιώσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα σε περιβάλλον αυξημένου ανταγωνισμού. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να βελτιώσουμε τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, κυρίως μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας, και επιπλέον να επιτύχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης...». 

Χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα διεξήχθησαν στις 2 Γενάρη του 2002 οι συναλλαγές, πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του ευρώ, στις δημόσιες υπηρεσίες. Από το πρωί η κίνηση ήταν αυξημένη στις τράπεζες και στις εφορίες όπου το κοινό προμηθεύεται τα νέα νομίσματα και διεκπεραιώνει τις υποθέσεις του. Από το πρωί, παρουσιάστηκαν μικροπροβλήματα στα διόδια των δύο κεντρικών εθνικών οδών προς Θεσσαλονίκη και Πελοπόννησο, καθώς αρκετοί οδηγοί πλήρωναν το αντίτιμο σε δραχμές, ενώ οι υπάλληλοι έδιναν ρέστα σε ευρώ και αυτό είχε αποτέλεσμα να παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στη ροή κυκλοφορίας.

Την επόμενη μέρα (03/01/2002),  το νέο νόμισμα υπεβλήθη σε ένα κρίσιμο τεστ, καθώς έκανε την πρεμιέρα του στην αγορά, που άνοιξε μετά τις αργίες της Πρωτοχρονιάς. Από το πρωί, στις τράπεζες η κίνηση ήταν αυξημένη, ενώ σχεδόν και τα 4.000 μηχανήματα αυτόματης ανάληψης των τραπεζών σε όλη τη χώρα παρείχαν το νέο νόμισμα.  Όμως, αισθητή  παρέμενε εκείνες τις πρώτες ημέρες στην αγορά η έλλειψη κερμάτων ευρώ. Στο μεταξύ, συνεργεία του ΣΔΟΕ έκαναν την εμφάνισή τους στην αγορά, σε κεντρικά σημεία της Αθήνας και του Πειραιά, προκειμένου να κάνουν ελέγχους για παράνομες στρογγυλοποιήσεις τιμών.  Εξάλλου, για οποιεσδήποτε πληροφορίες για το νέο νόμισμα είχε δοθεί στο καταναλωτικό κοινό ένας ειδικός τριψήφιος αριθμός τηλεφώνου, το 198.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι περί τα μέσα Γενάρη (10/01/2002) ανακοινώθηκε ότι χρηματικά πρόστιμα, με ταυτόχρονη παραπομπή στον εισαγγελέα, επέβαλε το υπουργείο Ανάπτυξης σε επιχειρήσεις εστιατορίων και παρκινγκ για αδικαιολόγητες ανατιμήσεις που έκαναν με αφορμή την κυκλοφορία του ευρώ.  
 Μολαταύτα, την ανηφορική οδό ακολουθήσανε οι τιμές σε εκατοντάδες εμπορεύματα. Ενδεικτικά, αναφέρουμε περιπτώσεις όπως στο σουβλάκι που παρατηρήθηκαν ανατιμήσεις μέχρι και 46%, (από 350 δραχμές στο 1,5 ευρώ) στο «γύρο κοτόπουλο τη μερίδα» 13,3%, στο ψωμί 13,3% (από 300 δραχμές σε 1 ευρώ) στο κουλούρι 47,1% (από 70 στα 30 λεπτά) στο σερβιριζόμενο καφέ 13,6%, στο λάδι, 19,1%, στα κατεψυγμένα ψάρια 5,6%, στα εισιτήρια κινηματογράφου 10%, στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια 0,6%, στο εισιτήριο σε μπαρ με ποτό 9%, στις τυρόπιτες 16,8% κλπ.